Toruń, dnia 24 kwietnia 2015 roku
Uchwały organów związku sportowego znajdują swoje umocowanie w postanowieniach statutu zatem jego członek może skutecznie kwestionować je w drodze sądowej, gdy zostały one podjęte z naruszeniem postanowień statutu związku.
W polskim porządku prawnym zasady uprawiania i organizowania sportu reguluje ustawa z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie (Dz. U. nr 127, poz. 857 ze zm.). Ustawa ta przyznaje polskiemu związkowi sportowemu prawo do ustanawiania i realizacji reguł sportowych, organizacyjnych i dyscyplinarnych we współzawodnictwie sportowym organizowanym przez ten związek (art. 13 ust. pkt 1).
Uchwalenie regulaminu dyscyplinarnego zastrzeżone zostało do wyłącznej kompetencji walnego zgromadzenia członków lub delegatów związku. Przepisy dyscyplinarne ustalają reguły odpowiedzialności dyscyplinarnej za naruszenie zasad sportowych, technicznych, organizacyjnych ustalonych przez związek oraz za stosowanie dopingu w sporcie.
Nadzorem ministra do spraw kultury fizycznej nie są objęte decyzje dyscyplinarne i regulaminowe władz polskich związków sportowych związane z organizacją i przebiegiem współzawodnictwa.
Od momentu wejścia w życie ustawy o sporcie, tj. od 16 października 2010 r. wszystkie sprawy (zarówno majątkowe jak i niemajątkowe) związane z działalnością sportową, a mogące być przedmiotem ugody sądowej, są rozpatrywane przez sąd polubowny, o ile statut związku sportowego przewiduje jego powołanie. Orzeczenie sądu polubownego, o ile go powołano, można wzruszyć wyłącznie w trybie skargi o uchylnie wyroku sądu polubownego na podstawie art. 1205 i następnych kodeksu postępowania cywilnego. Może się wydawać, że obecnie obowiązująca ustawa o sporcie przyznaje monopol związkom sportowym w zakresie sądownictwa dyscyplinarnego, ponieważ ustawodawca nie uregulował w żaden sposób kwestii wniesienia do sądu powszechnego odwołań od decyzji dyscyplinarnego organu związku sportowego.
Czy brak zapisu na sąd polubowny wyklucza kwestionowanie uchwał związków?
Wskazać jednak należy, iż związek sportowy jest organizacją społeczną działającą w formie stowarzyszeń (związku stowarzyszeń). Statut związku jest źródłem stosunku prawnego członkostwa i ma charakter umowy cywilnoprawnej. Umowa taka zostaje zwarta przez założycieli związku sportowego. Pozostali członkowie (kluby sportowe) wstępują na mocy stosownych aktów przystąpienia. Stąd stosunek członkostwa ma charakter cywilnoprawny, a akt przystąpienia do organizacji stanowi oświadczenie woli. (M. Wojcieszak, Ustawa o sporcie. Komentarz. Warszawa 2011. s. 114). Uchwały organów związku sportowego znajdują swoje umocowanie w postanowieniach statutu zatem nie sposób racjonalnie przyjąć, aby jego członek mógł być skutecznie pozbawiony prawa do kwestionowania ich w drodze sądowej, gdy zostały one podjęte z naruszeniem postanowień statutu stowarzyszenia (Wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 1 kwietnia 2010 r., I ACa 87/10 niepubl.). Jeżeli naruszenie członkowskich praw niemajątkowych następuje rzez podjęcie – sprzeczne z przepisami prawa lub postanowieniami statutu-uchwały organu – pokrzywdzonemu członkowi przysługuje roszczenie o stwierdzenie nieważności takiej uchwały na podstawie art. 189 kodeksu postępowania cywilnego. Żądanie uchylenia uchwały jest skierowane na zniesienie skutków prawnych bezprawnie podjętej uchwały (uzasadnienie Wyroku Sądu Najwyższego z dnia 24 czerwca 2009 r., I CSK 535/08).
Domniemanie drogi sądowej sądu powszechnego (np. art. 1991 kodeksu postępowania cywilnego) skłania ku jej potwierdzeniu, wówczas gdy przepisy ustawy nie wyłączają tego wyraźnie, a w innych kwestiach (rejestracji i funkcjonowania) potwierdzają nieprocesowy tryb postępowania (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 3 grudnia 2003 r. III CZP 93/03, OSNC 2005, nr 2, poz. 23). Konstytucyjne prawo do sadu powszechnego, w sytuacji, gdy sprawa nie należy do drogi administracyjnej nie może być ograniczone, zatem roszczenia wynikające z członkostwa w polskim związku sportowym są roszczeniami o charakterze cywilnoprawnym (Postanowienie Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 13 czerwca 2014 r., sygn. akt I C 420/14, niepubl.).