Zainteresowany może ponownie wystąpić z wnioskiem o to samo świadczenie, którego poprzednio mu odmówiono, jeżeli powoła się na nowe dowody lub ujawni okoliczności istniejące przed wydaniem decyzji, mające wpływ na ustalenie uprawnień ubezpieczeniowych. W wyniku zastosowania instytucji ponownego ustalania prawa do emerytur/rent następuje nadzwyczajna kontynuacja postępowania w tej samej sprawie. w którym organ rentowy ma możliwość zniwelowania własnego uchybienia powstałego przy ustalaniu prawa do świadczenia. (Wyrok Sądu Okręgowego w Toruniu z dnia 6 kwietnia 2023 r., Sygn. akt IV U 888/22).
W dniu 11 sierpnia 2017 roku Dyrektor Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, działając na podstawie art. 15c w zw. z art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 18 lutego 1994 roku o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. z 2016 r. poz. 708) oraz na podstawie art. 22a w zw. z art. 32 ust. 1 powyższej ustawy, od dnia 1 października 2017 roku ponownie ustalił Ubezpieczonemu wysokość emerytury na kwotę brutto 2.069,02 zł i renty inwalidzkiej na kwotę 0,00 zł, którą podwyższył się do kwoty 1.000 zł. Ubezpieczony nie odwołał się od w/w decyzji.
Pismem z 26 kwietnia 2022 roku, Ubezpieczony, wniósł o uchylenie decyzji z 11 sierpnia 2017 roku domagając się przywrócenia wysokości świadczenia z pominięciem art. 15 c i 22a ustawy zaopatrzeniowej. Dyrektor Zakładu Emerytalno – Rentowego MSWiA wydał decyzję odmowną. Ubezpieczony odwołał się od decyzji do Sądu.
Sąd Okręgowy w Toruniu zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał ubezpieczonemu prawo do policyjnej emerytury i policyjnej renty inwalidzkiej poczynając od dnia 1 kwietnia 2022 roku w kwotach ustalonych z pominięciem przepisów art. 15c i art. 22a ustawy zaopatrzeniowej.
Zdaniem Sądu Okręgowego w Toruniu, wniosek ubezpieczonego należało rozpoznać na podstawie przepisu art. 33 ust. 1 pkt 1 ustawy zaopatrzeniowej, który stanowi, iż decyzja organu emerytalnego ustalająca prawo do zaopatrzenia emerytalnego lub wysokość świadczeń pieniężnych z tytułu tego zaopatrzenia ulega uchyleniu lub zmianie na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, jeżeli zostaną przedstawione nowe dowody lub ujawniono nowe okoliczności faktyczne, które mają wpływ na prawo do zaopatrzenia emerytalnego lub wysokość świadczeń pieniężnych z tytułu tego zaopatrzenia. Jednocześnie, zgodnie z art. 33 ust. 1 pkt 4 ustawy uchylenie lub zmiana decyzji, o której mowa w ust. 1 pkt 1 nie może nastąpić, jeżeli od dnia jej wydania upłynął okres 5 lat, z tym, że przepisu ust. 4 nie stosuje się, jeżeli w wyniku uchylenia lub zmiany decyzji, o której mowa w ust. 1, osoba zainteresowana nabędzie prawo do zaopatrzenia emerytalnego lub prawo do świadczenia pieniężnego z tytułu tego zaopatrzenia w wyższej wysokości.
Jako „nowe okoliczności i nowe dowody” z art. 33 ust. 1 pkt 1 ustawy należy przy tym rozumieć okoliczności i dowody, które istniały w dacie wydania decyzji przyznającej prawo do świadczeń z ubezpieczenia (zabezpieczenia) emerytalnego, lecz nie zostały uwzględnione przez organ rentowy. Chodzi zatem – analogicznie jak w przypadku ponownego ustalania prawa do świadczeń lub ich wysokości na podstawie art. 114 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – o ujawnienie okoliczności, które istniały przed wydaniem decyzji przyznającej świadczenia, co zobowiązuje lub uprawnia organ rentowy do wszczęcia postępowania o ponowne ustalenie prawa do świadczeń na podstawie tego przepisu, jeżeli okoliczności te mają wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość. Nie muszą to być okoliczności, na które osoba ubiegająca się o świadczenia nie mogła powołać się w poprzednim postępowaniu, co odnosi się także do organu rentowego. Mogą to być takie okoliczności, które powinny być znane przy dołożeniu minimum staranności, jednak na skutek błędu lub przeoczenia nie zostały uwzględnione w poprzednim postępowaniu (wyrok Sądu Najwyższego z 28 stycznia 2004 r., sygn. II UK 228/03).
Istotne w niniejszej sprawie jest także, iż decyzja emerytalno-rentowa nie ma przymiotu powagi rzeczy osądzonej. Na uwagę zasługuje tu dorobek orzecznictwa odnoszącego się do przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, gdzie zastosowanie ma analogiczny do art. 33 ustawy zaopatrzeniowej przepis art. 114 ustawy (zob. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 16 września 2009 roku, I UK 121/09, LEX nr 537030; z dnia z dnia 12 stycznia 2001 roku, II UKN 182/00, OSNAPiUS 2002, nr 17, poz. 419), co oznacza, że organ rentowy może podważyć swoją błędną decyzję przyznającą świadczenie „nabyte”, pomimo niespełnienia ustawowych warunków powstania uprawnień do emerytury lub renty, a zainteresowany ponownie wystąpić z wnioskiem o to samo świadczenie, którego poprzednio mu odmówiono, jeżeli powołano się na nowe dowody lub ujawniono okoliczności istniejące przed wydaniem decyzji mające wpływ na ustalenie uprawnień ubezpieczeniowych. W zasadzie więc nie wchodzi tu w grę stwierdzenie nieważności decyzji rentowej wydanej w sprawie już dawniej ostatecznie rozstrzygniętej inną decyzją (art. 156 §1 pkt 3 k.p.a.). W wyniku zastosowania instytucji ponownego ustalania prawa do emerytur/rent następuje nadzwyczajna kontynuacja postępowania w tej samej sprawie (zob. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 15 listopada 2000 roku, II UKN 41/00, Prok. i Pr. 2001, nr 6, poz. 39; z dnia 21 września 2010 roku, III UK 94/09, LEX nr 621346; z dnia 24 marca 2011 roku, I UK 317/10, LEX nr 811823 i z dnia 27 marca 2014 roku, III UK 115/13, LEX nr 1554419 oraz postanowienie SN z dnia 20 września 2011 roku, I BU 4/11, LEX nr 1101321), w którym organ rentowy ma możliwość zniwelowania własnego uchybienia powstałego przy ustalaniu prawa do świadczenia, natomiast zainteresowany uprawniony jest do ubiegania się o świadczenie, którego mu nie przyznano, jeżeli wcześniej nie powołał się na okoliczności uzasadniające powstanie takich uprawnień. W rezultacie uchylane są zarówno korzystne, jak i niekorzystne rozstrzygnięcia dla zainteresowanego, a działania w tym obszarze zmierzają do tego, aby w obrocie prawnym nie pozostawała decyzja, na podstawie której wypłacane jest świadczenie, choć nie istnieje do niego prawo (art. 134 ust. 1 pkt 4). Błędne ustalenie wysokości świadczenia niezależnie od przyczyn błędu zawsze daje podstawę do przeliczenia świadczenia (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 26 listopada 1997 roku, III ZP 40/97 wraz z uzasadnieniem).
(Wyrok Sądu Okręgowego w Toruniu z dnia 6 kwietnia 2023 r., Sygn. akt IV U 888/22). Wyrok jest nieprawomocny.