Okresy zatrudnienia żołnierza zawodowego na terenie Państwa Członkowskiego UE, przypadające po zwolnieniu z zawodowej służby wojskowej, podlegają doliczeniu do jego wojskowej wysługi emerytalnej, o ile emerytura wynosi mniej niż 75% podstawy jej wymiaru oraz emeryt ukończył 55 lat życia – mężczyzna i 50 lat życia – kobieta albo stał się inwalidą. (Wyrok Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 29 kwietnia 2022 r., sygn. akt VII U 2017/21)
Odwołujący się był żołnierzem zawodowym do dnia 31 stycznia 2003 r. Od 1 lutego 2003 r. miał ustalone prawo do emerytury wojskowej na podstawie art. 12 ustawy z 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin. Procentowy wymiar emerytury – w całości z tytułu wysługi emerytalnej, do której zaliczono wyłącznie okres służby wojskowej – wynosił 50,40%. Odwołujący po zakończeniu służby wojskowej pracował w Wielkiej Brytanii. Brytyjska instytucja ubezpieczeniowa potwierdziła okresy ubezpieczenia w latach 2005-2011.
Odwołujący domagał się doliczenia do wysługi emerytalnej okresów ubezpieczenia w Wielkiej Brytanii przypadających po zwolnieniu z zawodowej służby wojskowej. Dyrektor Wojskowego Biura Emerytalnego w Poznaniu wydał decyzję odmowną.
Organ rentowy uznał, że wojskowy system emerytalny jest „systemem specjalnym dla urzędników służby cywilnej” w rozumieniu art. 1 lit. e Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z 29 kwietnia 2004 r., przy czym prawo do emerytury wojskowej nabywa się z tytułu 15 lat służby wojskowej w Wojsku Polskim (art. 12 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin). Przepis art. 60 ust. 2 w/w Rozporządzenia stanowi, że w ramach „systemu specjalnego dla urzędników służby cywilnej” nie uwzględniania się okresów zatrudnienia (ubezpieczenia) w innym państwie członkowskim, jeżeli prawo krajowe nie przewiduje uwzględniania takich okresów. W związku z tym zatrudnienie w Wielkiej Brytanii nie może zostać doliczone do wojskowej wysługi emerytalnej.
Sąd Okręgowy w Poznaniu był jednak innego zdania i na skutek odwołania zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił, że okres pracy odwołującego się żołnierza zawodowego na terenie Wielkiej Brytanii podlega doliczeniu do jego wysługi emerytalnej. Nie podzielił tym samym stanowiska Organu.
Art. 14 ustawy z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy i ich rodzin przewiduje możliwość doliczenia okresów zatrudnienia poza służbą wojskową, o ile emerytura wynosi mniej niż 75% podstawy jej wymiaru oraz emeryt ukończył 55 lat życia – mężczyzna i 50 lat życia – kobieta albo stał się inwalidą. Odwołujący się spełniał te warunki. Odwołujący się posiadał też uznane przez brytyjską instytucję ubezpieczeniową okresy ubezpieczenia w Wielkiej Brytanii przypadające po zakończeniu zawodowej służby wojskowej. Nie miało znaczenia, że Wielka Brytania od 1 lutego 2020 r. wystąpiła z Unii Europejskiej, skoro potwierdzone okresy ubezpieczenia odwołującego w tym państwie przypadały na długo przed tym dniem (najpóźniejszy okres kończył się w 2011 r.). Ze względu na element transgraniczny uwzględnić należało regulacje unijne.
Zgodnie z art. 6 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego o ile rozporządzenie nie stanowi inaczej, możliwe jest sumowanie okresów ubezpieczenia. Właściwa instytucja Państwa Członkowskiego, której ustawodawstwo uzależnia: nabycie, zachowanie, przysługiwanie lub odzyskanie prawa do świadczeń od spełnienia okresów ubezpieczenia, zatrudnienia, pracy na własny rachunek lub zamieszkania, bierze pod uwagę w niezbędnym zakresie okresy ubezpieczenia, zatrudnienia, pracy na własny rachunek lub zamieszkania spełnione na podstawie ustawodawstwa każdego innego Państwa Członkowskiego, tak jakby były to okresy spełnione w Państwie Członkowskim, w którym świadczenie ma być przyznane. Sąd I Instancji uznał, że możliwe jest sumowanie okresów zatrudnienia w Wielkiej Brytanii do wysługi emerytalnej żołnierza zawodowego.
Zgodnie z art. 1 lit. e Rozporządzenia nr 883/2004 do celów stosowania tego rozporządzenia określenie „system specjalny dla urzędników służby cywilnej” oznacza każdy system zabezpieczenia społecznego, który jest różny od ogólnego systemu zabezpieczenia społecznego, mającego zastosowanie do osób zatrudnionych w zainteresowanym Państwie Członkowskim, i któremu podlegają wszyscy urzędnicy służby cywilnej lub pewne grupy takich urzędników.
Z definicji powyższej jasno wynika, że w/w „system” to system, któremu podlegają urzędnicy służby cywilnej – wszyscy bądź niektóre grupy takich urzędników, ale nie osoby nie będące urzędnikami służby cywilnej. Stosownie natomiast do art. 1 lit. d w/w Rozporządzenia określenie „urzędnik służby cywilnej” oznacza osobę uważaną za taką lub traktowaną jako taką przez Państwo Członkowskie, któremu podlega zatrudniająca go administracja.
Odwołujący jako żołnierz zawodowy bez wątpienia nie był urzędnikiem służby cywilnej w rozumieniu prawa polskiego.
W rezultacie, odwołujący nie jest objęty „systemem specjalnym dla urzędników służby cywilnej” i nie znajdował do niego zastosowania art. 60 rozporządzenia nr 883/2004, lecz znajdował zastosowanie art. 6 tego rozporządzenia przewidujący zasadę sumowania okresów. Okres zatrudnienia Odwołującego się w Wielkiej Brytanii w latach 2005-2011 został mu doliczony do wojskowej wysługi emerytalnej.
(Uzasadnienie do Wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 29 kwietnia 2022 r., sygn. akt VII U 2017/21. Wyrok jest nieprawomocny, niepubl.)