• Adwokat
  • Cywilne
  • Firmy
  • Mundury

Toruń, dnia 1 lutego 2021 roku

Informacja o „funkcji produktu kosmetycznego”, która musi znajdować się na pojemniku i opakowaniu zewnętrznym takiego produktu, powinna w sposób jasny powiadamiać konsumenta o zastosowaniu i sposobie używania produktu, by zapewnić jego bezpieczne użycie bez szkody dla zdrowia. Informacje dotyczące szczególnych środków ostrożności przy stosowaniu produktu kosmetycznego, funkcji tego produktu oraz jego składników, nie mogą być zawarte w katalogu firmowym, do którego odsyła symbol umieszczony na opakowaniu zewnętrznym lub pojemniku tego produktu. (WYROK TRYBUNAŁU (trzecia izba) z dnia 17 grudnia 2020 r., C667/19).

Stan faktyczny:

Właścicielka salonu kosmetycznego nabyła produkty kosmetyczne (kremy, maseczki i pudry) producenta amerykańskiego od polskiego dystrybutora tych produktów, celem ich dalszej sprzedaży klientom indywidualnym. Amerykańskie produkty kosmetyczne nie zawierały na jednostkowych opakowaniach informacji w języku polskim (posiadały oryginalną nazwę kosmetyku, dane producenta i dystrybutora, skład w języku angielskim, datę ważności, numer seryjny, a także symbol przedstawiający rękę z otwartą książką, odsyłający do płatnego katalogu zawierającego wszystkie informacje na temat tych kosmetyków w języku polskim). Właścicielka salonu kosmetycznego odstąpiła od umowy sprzedaży tych produktów, zwróciła je dystrybutorowi, ze względu na wadę sprzedanej rzeczy, podnosząc, że na opakowaniu nie było informacji na temat funkcji produktu kosmetycznego w języku polskim, co nie pozwalało na jego identyfikację i poznanie jego skutków, jako że cechy te nie wynikały wyraźnie z prezentacji kosmetyków. Wskazała ona, że detaliczne produkty kosmetyczne, nie posiadały na opakowaniach jednostkowych opisów w języku polskim wymaganych zgodnie z obowiązującym w Polsce prawem dotyczącym obrotu produktami kosmetycznymi, a mianowicie art. 19 ust. 1 lit. f) i art. 19 ust. 5 rozporządzenia 1223/2009. Podniosła również, że wymagane na mocy prawa informacje w języku polskim zostały wskazane jedynie w katalogu, który nie był połączony z produktem. Dystrybutor kosmetyków nie uznał roszczenia o zwrot ceny towaru. Zapewniał, że produkty były oznakowane zgodnie z obowiązującymi przepisami krajowymi. Wskazał on, że na produktach umieszczony był symbol przedstawiający rękę z otwartą książką, odsyłający użytkownika końcowego produktu do ulotki zewnętrznej, w tym przypadku do katalogu w języku polskim dostarczanego z każdym produktem. Uściślił on, że katalog ten zawierał w języku polskim pełny opis produktów i ich funkcji, w szczególności w odniesieniu do przeciwwskazań, sposobu zastosowania i ich składników.

W postępowaniu przed Sądem Rejonowym dla m.st. Warszawy właścicielka salonu kosmetycznego wniosła o zwrot kosztów zakupu produktów kosmetyków powołując się na wadę istotną towaru. Sąd oddalił powództwo, bowiem powódka nie udowodniła, że nie wiedziała, że produktom na opakowaniach nie towarzyszyły wskazówki w języku polskim. Sąd ten uwzględnił w szczególności wcześniejszą współpracę stron, fakt zaprezentowania powódce kosmetyków przez przedstawiciela handlowego dystrybutora przed ich nabyciem, a także okoliczność, że w niniejszym przypadku na jednostkowym zewnętrznym opakowaniu produktów widnieje symbol odsyłający do załączonych informacji, który służy zwiększeniu czytelności oraz poprawie komunikacji z konsumentem.

Apelację od Wyroku Sądu Rejonowego m. st. Warszawy w Warszawie z dnia 28 czerwca 2018 r. złożyła pełnomocnik powódki adw. Aleksandra Chołub. W apelacji adw. Aleksandra Chołub zakwestionowała w szczególności ocenę sądu pierwszej instancji, że prawidłowym oznaczeniem sprzedanych powódce kosmetyków było odesłanie do katalogu, w sytuacji gdy z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie nie wynika w sposób jasny, by nie było możliwe umieszczenie takiej informacji na opakowaniach produktów. W apelacji podniesiono, że wielkość wszystkich opakowań jednostkowych zwróconych produktów kosmetycznych pozwalała na umieszczenie oznaczenia funkcji w języku polskim. Rozporządzenie (WE) nr 1223/2009 w Artykule 19 przewiduje obowiązek umieszczenia na opakowaniach zewnętrznych kosmetyków: szczególne środki ostrożności, których należy przestrzegać podczas stosowania; funkcję produktu kosmetycznego, chyba że jednoznacznie wynika ona z jego prezentacji oraz wykaz składników. Dalej przepis przewiduje, że jeżeli ze względów praktycznych nie jest możliwe zamieszczenie szczególnych środków ostrożności oraz składników kosmetyku w opisany sposób, informacje umieszcza się na załączonej lub doczepionej ulotce, etykiecie, taśmie, metce lub karcie. Apelująca wskazała, że katalog firmowy nie jest ulotką. Funkcja produktu kosmetycznego zawsze powinna być umieszczona na opakowaniu zewnętrznym, chyba że jednoznacznie wynika ona z jego prezentacji. W tym przypadku funkcja kosmetyków nie wynikała z ich prezentacji.

W tych okolicznościach Sąd Okręgowy w Warszawie postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału Sprawiedliwości UE z następującymi pytaniami prejudycjalnymi:

„1) Czy art. 19 ust. 1 lit. f) rozporządzenia […] nr 1223/2009 […] w zakresie, w jakim określa, że produkty kosmetyczne na pojemnikach i opakowaniach zewnętrznych powinny zawierać nieusuwalne, łatwe do odczytania i widoczne informacje co do funkcji produktu kosmetycznego, o ile nie wynikają one jednoznacznie z jego prezentacji, należy rozumieć jako podstawowe funkcje [nawiązujący do podstawowych funkcji] produktu kosmetycznego w rozumieniu art. 2 ust. 1 lit. a) rozporządzenia, tj. oczyszczająca (utrzymanie w czystości), pielęgnacyjna i ochronna (utrzymanie w dobrej kondycji), zapachowa, upiększająca (zmiana wyglądu), czy też zawierać [należy wskazać] bardziej szczegółowe funkcje umożliwiające identyfikację właściwości danego kosmetyku?

2) Czy art. 19 ust. 2 rozporządzenia […] nr 1223/2009 […] oraz [motyw] 46 preambuły tego rozporządzenia należy tak intepretować, że możliwe jest zamieszczenie informacji, o których mowa w ust. 1 lit. d), g) i f) tego przepisu, tj. środków ostrożności, składników i funkcji w katalogu firmowym obejmującym także inne produkty, z podaniem symbolu określonego w załączniku VII pkt 1 na opakowaniu?”.

W przedmiocie pytania pierwszego:

Zgodnie z art. 19 ust. 1 lit. f) rozporządzenia nr 1223/2009 na rynku udostępniane są wyłącznie produkty kosmetyczne, na których pojemnikach i opakowaniach zewnętrznych znajdują się nieusuwalne, łatwe do odczytania i widoczne informacje dotyczące „funkcji produktu kosmetycznego, chyba że jednoznacznie wynika ona z jego prezentacji”. Poprzez pytanie pierwsze Sąd Okręgowy w Warszawie zmierzał w istocie do ustalenia, czy art. 19 ust. 1 lit. f) rozporządzenia nr 1223/2009 należy interpretować w ten sposób, że informacja o „funkcji produktu kosmetycznego”, która zgodnie z tym przepisem musi znajdować się na pojemniku i opakowaniu zewnętrznym takiego produktu, powinna informować konsumenta wyłącznie o zamierzonych celach stosowania produktu, o których mowa w art. 2 ust. 1 lit. a) tego rozporządzenia – a mianowicie o celach utrzymywania czystości, perfumowania, zmiany wyglądu, ochrony, utrzymywania w dobrej kondycji i korygowania zapachu ciała – czy również o wszystkich funkcjach umożliwiających identyfikację specyficznych właściwości danego produktu kosmetycznego.

TSUE wskazał, że Artykuł 19 rozporządzenia nr 1223/2009 zmierza do wyczerpującej harmonizacji przepisów dotyczących opakowania i zmierza ona również do realizacji celu ochrony zdrowia ludzkiego, w tym znaczeniu, że informacja mogąca wprowadzić konsumenta w błąd co do cech produktu kosmetycznego mogłaby również mieć wpływ na zdrowie ludzi. Przewidziany w art. 19 ust. 1 lit. f) rozporządzenia nr 1223/2009 wymóg umieszczenia na pojemnikach i opakowaniach zewnętrznych produktów kosmetycznych nieusuwalnych, łatwych do odczytania i widocznych informacji dotyczących funkcji produktu kosmetycznego nie może ograniczać się do informacji jedynie o zamierzonych celach stosowania produktu, o których mowa w art. 2 ust. 1 lit. a) tego rozporządzenia, a mianowicie o celach utrzymywania w czystości, perfumowania, zmiany wyglądu, ochrony lub utrzymywania w dobrej kondycji jednej z części ciała wymienionych w tym przepisie względnie korygowania zapachu ciała. Z informacji tej powinno wynikać zastosowanie i sposób używania produktu, by zapewnić bezpieczeństwo w użyciu dla zdrowia konsumenta.

Przepis ten wymaga, by informacje znajdujące się na pojemniku i opakowaniu zewnętrznym produktu kosmetycznego, w razie potrzeby zredukowane do samej nazwy rodzajowej danego produktu lub jego nazwy potocznej, były w stanie w sposób jasny powiadomić przeciętnego, właściwie poinformowanego oraz dostatecznie uważnego i rozsądnego konsumenta, o funkcji danego produktu, tak aby nie został on wprowadzony w błąd co do jego zastosowania i sposobu jego używania oraz aby używał go w sposób, który nie szkodzi jego zdrowiu.

Z powyższych względów Trybunał (trzecia izba) orzekł, co następuje:

Artykuł 19 ust. 1 lit. f) rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1223/2009 z dnia 30 listopada 2009 r. dotyczącego produktów kosmetycznych należy interpretować w ten sposób, że informacja o „funkcji produktu kosmetycznego”, która zgodnie z tym przepisem musi znajdować się na pojemniku i opakowaniu zewnętrznym takiego produktu, powinna w sposób jasny powiadamiać konsumenta o zastosowaniu i sposobie używania produktu, by zapewnić jego bezpieczne użycie przez konsumentów bez szkody dla ich zdrowia, i w związku z tym nie może się ograniczać jedynie do informacji o zamierzonych celach stosowania produktu, o których mowa w art. 2 ust. 1 lit. a) tego rozporządzenia. Do sądu odsyłającego należy ustalenie – w świetle cech i właściwości danego produktu, a także oczekiwań przeciętnego, właściwie poinformowanego oraz dostatecznie uważnego i rozsądnego konsumenta – charakteru i zakresu informacji, jaką należy umieścić na pojemniku i opakowaniu zewnętrznym produktu, tak aby produkt ten mógł zostać użyty bez zagrożenia dla zdrowia ludzkiego.

W przedmiocie pytania drugiego:

Poprzez pytanie drugie Sąd Okręgowy w Warszawie zmierzał zasadniczo do ustalenia, czy art. 19 ust. 2 rozporządzenia nr 1223/2009 należy interpretować w ten sposób, że informacje, o których mowa w art. 19 ust. 1 lit. d), f) i g) tego rozporządzenia, a mianowicie informacje dotyczące, odpowiednio, szczególnych środków ostrożności przy stosowaniu produktu kosmetycznego, funkcji tego produktu oraz jego składników, mogą być zawarte w katalogu firmowym, w którym przedstawione są również inne produkty, gdy na opakowaniu zewnętrznym lub pojemniku produktu kosmetycznego umieszczono symbol przewidziany w pkt 1 załącznika VII do tego rozporządzenia. TSUE zwrócił uwagę, że należy dokonać rozróżnienia pomiędzy z jednej strony informacją dotyczącą funkcji produktu przewidzianą w art. 19 ust. 1 lit. f) rozporządzenia nr 1223/2009 a z drugiej strony informacjami dotyczącymi środków ostrożności przy stosowaniu i składników przewidzianymi w art. 19 ust. 1 lit. d) i g) tego rozporządzenia, przy czym jedynie te drugie mogą znajdować się na innym nośniku niż w ramach oznakowania na opakowaniu produktu, na warunkach określonych w ust. 2 tego artykułu. Odstępstwo od obowiązków w zakresie oznakowania środków ostrożności oraz składników (na opakowaniu) jest możliwe, jeżeli ze względów praktycznych niemożliwe jest podanie składników na opakowaniu. Takie informacje powinny zostać załączone w taki sposób, aby konsument miał dostęp do tych informacji. W przypadku dokonania takiego odesłania, na podstawie art. 19 ust. 2 tego rozporządzenia, jako nośnik zewnętrzny względem produktu kosmetycznego mogą zostać użyte jedynie „[…] załączona lub doczepiona ulotka, etykieta, taśma, metka lub karta”. TSUE wskazał, że odesłanie do „odrębnego katalogu firmowego przedstawiającego większą liczbę produktów”, takiego jak ten, który został dostarczony przy sprzedaży rozpatrywanych towarów, nie wydaje się być zgodne z przepisami rozporządzenia nr 1223/2009. Dostarczony oddzielnie katalog firmowy zawierający opis danego produktu kosmetycznego lub danych produktów kosmetycznych, ale także inne produkty kosmetyczne z gamy oferowanej przez producenta, nie jest załączony lub doczepiony do konkretnego produktu.

Po drugie, z art. 19 ust. 2 rozporządzenia nr 1223/2009 wynika, że wskazanie informacji, o których mowa w ust. 1 tego artykułu, na nośniku zewnętrznym względem produktu kosmetycznego jest dopuszczalne jedynie w przypadku, gdy „ze względów praktycznych” nie jest możliwe umieszczenie ich w ramach oznakowania opakowania. Ta niemożność odnosi się do sytuacji, w których z uwagi na charakter i prezentację samego produktu zamieszczenie określonych informacji nie jest fizycznie możliwe. W tym kontekście przywołana przez sąd odsyłający okoliczność, że rozpatrywane produkty kosmetyczne są importowane, co z uwagi na wymóg zamieszczenia wymaganych informacji w języku określonym na podstawie art. 19 ust. 5 rozporządzenia nr 1223/2009 może spowodować trudności natury organizacyjnej i finansowej związane z koniecznością przetłumaczenia niektórych informacji i przeprowadzenia ponownego oznakowania, a nawet przepakowania, nie stanowi sama w sobie przejawu praktycznej niemożności umieszczenia tych informacji w ramach oznakowania opakowania. Koszty spowodowane nowym oznakowaniem tych produktów w innym języku w celu wprowadzenia ich do obrotu w innych państwach członkowskich nie mogą w żadnym wypadku zostać uznane za przyczynę uzasadniającą niepełne oznakowanie produktu na pojemniku i opakowaniu zewnętrznym.

Wymóg ustanowiony w tym ostatnim ze wskazanych przepisów, zgodnie z którym informacje, o których mowa w art. 19 ust. 1 lit. b)–d) i f) oraz w ust. 2–4 tego artykułu, są podane w języku określonym w ustawodawstwie państwa członkowskiego, w którym produkt jest udostępniany użytkownikowi końcowemu, pozwala na zapewnienie wysokiego poziomu ochrony konsumentów. Ochrona zdrowia ludzkiego nie mogłaby bowiem być całkowicie zapewniona, gdyby konsumenci nie byli w stanie w pełni pozyskać i zrozumieć w szczególności informacji dotyczącej funkcji danego produktu kosmetycznego i szczególnych środków ostrożności, których należy przestrzegać podczas jego stosowania. Informacje, które producenci lub dystrybutorzy produktów kosmetycznych, o których mowa w rozporządzeniu nr 1223/2009, mają obowiązek zamieścić na pojemniku i opakowaniu zewnętrznym produktu, z wyjątkiem przypadków, gdy mogą one zostać skutecznie przekazane za pomocą piktogramów lub oznaczeń innych niż słowa, są pozbawione praktycznego znaczenia, jeżeli nie zostaną wyrażone w języku zrozumiałym dla osób, dla których są przeznaczone.

Z powyższych względów Trybunał (trzecia izba) w przedmiocie pytania drugiego, orzekł, co następuje:

Art. 19 ust. 2 rozporządzenia nr 1223/2009 należy interpretować w ten sposób, że informacje, o których mowa w art. 19 ust. 1 lit. d), f) i g) tego rozporządzenia, a mianowicie informacje dotyczące, odpowiednio, szczególnych środków ostrożności przy stosowaniu produktu kosmetycznego, funkcji tego produktu oraz jego składników, nie mogą być zawarte w katalogu firmowym, do którego odsyła przewidziany w pkt 1 załącznika VII do tego rozporządzenia symbol umieszczony na opakowaniu zewnętrznym lub pojemniku tego produktu.

(WYROK TRYBUNAŁ SPRAWIEDLIWOŚCI UNII EUROPEJSKIEJ z dnia 17 grudnia 2020 r., SYGN. C 667/19)