Toruń, dnia 7 listopada 2018 roku
Wykonane polecenie darczyńcy zmniejsza podstawę opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn, nawet jeśli polecenie dotyczy obdarowanego i realnie nie zmniejsza jego majątku. Obciążenie obowiązkiem odnosi się do wykonania polecenia, bez różnicowania na charakter i rodzaj tegoż polecenia, uznał Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 6 czerwca 2018 r.
W dniu 25 lipca 2010 r. pomiędzy podatniczką, a jej rodzicami została zawarta umowa darowizny w kwocie 120.000 zł. Z treści umowy darowizny wynikało, że podatniczka wspólnie z mężem miała zamiar nabycia nieruchomości. Celem darowizny było przekazanie obdarowanej środków pieniężnych na nabycie tejże nieruchomości. W umowie darowizny wskazano, że jej część w kwocie 65.000,00 zł obdarowana winna przekazać Franciszce K. (sprzedającej nieruchomość), natomiast pozostała kwota w wysokości 55.000,00 zł miała zostać przekazana A. G. (mężowi podatniczki). W dniu otrzymania przez Podatniczkę kwoty darowizny, tj. w dniu 26 lipca 2010 r., Podatniczka dokonała przelewu kwoty 55.000,00 zł na rachunek męża. 27 lipca 2010 r. Podatniczka dokonała przelewu na rzecz Franciszki K. kwoty 65.000,00 zł. Podatniczka nie powiadomiła we właściwym czasie urzędu skarbowego i straciła prawo do zwolnienia (rodzice i dzieci to tzw. grupa zerowa).
Podatniczka otrzymała od rodziców pieniądze tytułem darowizny z zastrzeżeniem, że część tej kwoty przeznaczy na pokrycie ceny zakupu nieruchomości od Franciszki K. (polecenie). Innymi słowy celem darowizny rodziców na rzecz córki było przekazanie obdarowanej środków pieniężnych na nabycie nieruchomości. Skarżąca otrzymała kwotę pieniężną tytułem darowizny i jednocześnie została ona obciążona obowiązkiem wykonania polecenia, które miało polegać na przekazaniu sprzedającej wymienionej w umowie darowizny kwoty pieniężnej.
Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. 1983 nr 45 poz. 207 ze zm.) podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Stan rzeczy i praw majątkowych przyjmuje się zatem z dnia nabycia tych rzeczy i praw majątkowych. Z kolei zgodnie z art. 7 ust. 2 w/w ustawy, jeżeli spadkobierca i zapisobierca lub obdarowany został obciążony obowiązkiem wykonania polecenia lub zapisu, wartość obciążenia z tego tytułu stanowi ciężar spadku (zapisu) lub darowizny, o ile polecenie zostało wykonane.
Z przepisu tego wyraźnie wynika, że jeżeli obdarowany zostanie obciążony obowiązkiem wykonania polecenia, to obciążenie to stanowi ciężar darowizny, jednak pod warunkiem, że polecenie zostanie wykonane. Ustawodawca nie wprowadził przy tym warunku, że beneficjentem polecenia może być jedynie osoba trzecia, ewentualnie darczyńca. Przepis ten ma wobec powyższego zastosowanie również w sytuacji, w której beneficjentem polecenia jest sam obdarowany. Nie można dopatrywać się innego sensu polecenia, niż ma ono w prawie cywilnym. Ciężar darowizny nie musi pomniejszać majątku obdarowanego. Tak było w tym przypadku: wydanie pieniędzy od rodziców na zakup nieruchomości nie zmniejszyło majątku podatniczki. Podstawa opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn zostanie zmniejszona o wartość wykonanego polecenia. W tym przypadku wartość darowizny jest równa wartości wykonanego polecenia. Podatniczka nie zapłaci zatem podatku od spadku i darowizn.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 6 czerwca 2018 r., sygn. akt II FSK 1525/16
źródło: http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/BAD1E6BDED