Toruń, dnia 31 maja 2017 roku
Weszła w życie nowelizacja kodeksu karnego zmieniająca przepis dotyczący tzw. przestępstwa niealimentacji. Nowe brzmienie art. 209 § 1 kodeksu karnego przewiduje karę grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku za uchylanie się od płacenia alimentów, jeśli łączna wysokość powstałych wskutek tego zaległości wynosi równowartość co najmniej 3 świadczeń okresowych albo jeśli opóźnienie zaległego świadczenia innego niż okresowe wynosi co najmniej 3 miesiące. Nie ma już konieczności udowadniania uporczywości niealimentacji.
Ustawa z dnia 23 marca 2017 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz. U. 2017 poz. 952) znowelizowała art. 209 § 1 kodeksu karnego. Zgodnie z nowym brzmieniem tego przepisu karze grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku podlega każdy, kto uchyla się od wykonania obowiązku alimentacyjnego, określonego co do wysokości orzeczeniem sądowym, ugodą zawartą przed sądem albo innym organem albo inna umową, jeżeli łączna wysokość zaległości stanowi równowartość co najmniej 3 świadczeń okresowych albo opóźnienie zaległego świadczenia innego niż okresowe wynosi co najmniej 3 miesiące. W praktyce będzie zazwyczaj chodziło o zaleganie z zapłatą alimentów za 3 miesiące. Jest to typ podstawowy przestępstwa niealimentacji. Surowsza kara jest przewidziana w sytuacji, jeśli uchylanie się od płacenia alimentów wiąże się z niemożnością zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych osoby uprawnionej. Kodeks karny przewiduje za taki czyn karę do 2 lat pozbawienia wolności - art. 209 § 1a kodeksu karnego.
Ściganie sprawcy przestępstwa niealimentacji odbywa się na wniosek pokrzywdzonego, organu pomocy społecznej, lub organu podejmującego działania wobec dłużnika alimentacyjnego. Wniosek o ściganie sprawcy nie jest konieczny, jeśli pokrzywdzonemu przyznano odpowiednie świadczenia rodzinne albo świadczenia pieniężne wypłacane w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów. Wówczas ściganie sprawcy odbywa się z urzędu, na podstawie zawiadomienia do prokuratury złożonego przez organ wydający decyzję o świadczeniach należnych uprawnionym do alimentów.
Sprawca przestępstwa niealimentacji w typie podstawowym (art. 209 § 1 kodeksu karnego) nie będzie podlegał karze, jeśli nie później niż przed upływem 30 dni od dnia pierwszego przesłuchania w charakterze podejrzanego uiści w całości zaległe alimenty. W przypadku zapłacenia w całości zaległości alimentacyjnych postępowanie karne zostanie umorzone.
Wtedy kiedy uchylanie się od płacenia alimentów naraża osobę uprawnioną na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb (art. 209 § 1 kodeksu karnego), możliwe jest odstąpienie przez sąd od wymierzenia sprawcy kary, jeżeli nie później niż przed upływem 30 dni od dnia pierwszego przesłuchania w charakterze podejrzanego, sprawca uiści w całości zaległe alimenty, chyba że wina i społeczna szkodliwość czynu przemawiają przeciwko odstąpieniu od wymierzenia kary.
Nie ma już konieczności wykazania dłużnikowi alimentacyjnemu uporczywości w uchylaniu się od obowiązku płacenia alimentów.
Innymi słowy karze określonej w kodeksie karnym za przestępstwo niealimentacji podlega już ten, kto zalega z zapłatą alimentów za 3 pełne okresy płatności albo opóźnienie zaległego świadczenia innego niż okresowe wynosi co najmniej 3 miesiące.