• Adwokat
  • Cywilne
  • Firmy
  • Mundury

W przypadku weksla in blanco, który wypełnia wierzyciel, bez jakiegokolwiek wpływu dłużnika będącego wystawcą weksla, zasada abstrakcyjności jest ograniczona, zaś Sąd ma prawo badać z urzędu stosunek podstawowy, jakim w tym wypadku jest umowa pożyczki - uznał Sąd Rejonowy w Olsztynie w Wyroku z dnia 30 czerwca 2017 r. (sygn. akt I C 1227/17 upr.).

Powód dochodził roszczenia w wysokości 8.711,49 zł, załączając do pozwu wypełniony na tę kwotę weksel. Pozwana podpisała weksel in blanco, gdy zawierała umowę pożyczki. Powód nie złożył do akt umowy pożyczki, mimo zobowiązania sądu. Sąd rozpoznający sprawę wiedział z urzędu (z innych spraw toczących się przed sądem), że umowy zawierane przez powoda zawierały klauzule niedozwolone, sprzeczne z zasadami współżycia społecznego oraz zmierzające do obejścia prawa. Pozwana w tej sprawie nie podjęła obrony.

Sąd wskazał, że w przypadku podpisania weksla in blanco możliwe jest badanie w toku postępowania czy zobowiązanie z weksla koreluje ze zobowiązaniem z umowy pożyczki. Badanie stosunku podstawowego (treści umowy pożyczki łączącej strony) możliwe jest w pewnych sytuacjach z urzędu, bez aktywności dłużnika. Działanie takie może znaleźć uzasadnienie w tych sytuacjach, w których ma to przeciwdziałać naruszeniu porządku prawnego, jak również wówczas, gdy podmioty postępowania zachowują się sprzecznie z prawem oraz w sytuacji występowania w postępowaniu strony wyjątkowo nieporadnej.

Konsekwencją dopuszczalności badania z urzędu stosunku podstawowego było to, że Sąd w niniejszej sprawie zobowiązał powoda do przedłożenia umowy pożyczki zawartej z pozwaną, której dotyczy weksel na zabezpieczanie oraz dowodu uiszczenia składki ubezpieczeniowej wynikającej z umowy pożyczki. Istniało prawdopodobieństwo, że powód wypełnił weksel na kwotę przewyższającą zobowiązanie wynikające z umowy pożyczki. Powód odmówił przedstawienia umowy cywilnoprawnej, uniemożliwiając zbadanie zgodności zobowiązania wekslowego ze zobowiązaniem z umowy pożyczki. Powyższe skutkować musiało oddaleniem powództwa.

W ocenie Sądu wobec posiadanej wiedzy z innych spraw o praktykach stosowanych przez powoda i podmioty z nim ścisłe powiązane, bierności pozwanych i odmowy przedstawiania dokumentów przez powoda, przyjęcie stanowiska, że Sąd może badać stosunek podstawowy jedynie na zarzut, zaś powód nie ma obowiązku przedstawiania dokumentów skoro dochodzi roszczenia z weksla, będzie powodowało, że rola Sądu zostanie zmarginalizowana, stanie się on swego rodzaju narzędziem, zaś wyroki będą wyrazem aprobaty dla praktyk, które są sprzeczne z przepisami prawa i zasadami współżycia społecznego. Powyższe nie powinno mieć miejsca, zaś przepisy dają podstawę do badania stosunku podstawowego z urzędu, podobnie jak dają możliwość przeprowadzania dowodów z urzędu i co się z tym wiąże, żądania przedkładania stosownych dokumentów.

Wyrok Sądu Rejonowego w Olsztynie z dnia 30 czerwca 2017 r. (sygn. akt I C 1227/17 upr.). Nieprawomocny.

źródło: http://orzeczenia.olsztyn.sr.gov.pl/content/$N/150515250000503_I_C_001227_2017_Uz_2017-08-23_001