• Adwokat
  • Cywilne
  • Firmy
  • Mundury

Toruń, dnia 13 kwietnia 2015 roku

Wskazana w testamencie przyczyna wydziedziczenia musi rzeczywiście istnieć. Niedopełnienie względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych (art. 1008 pkt. 3 kodeksu cywilnego) musi być uporczywe, świadome, rzeczywiste i spowodowane okolicznościami, które leżą po stronie uprawnionego do zachowku.

Wydziedziczenie to pozbawienie w testamencie prawa do zachowku (pozbawienie roszczenia o zapłatę określonej sumy pieniężnej) osób do zachowku uprawnionych z mocy ustawy, tj. zstępnych, małżonka i rodziców.

Artykuł 1008 kodeksu cywilnego normuje zamknięty katalog przyczyn wydziedziczenia i wśród nich wymienia uporczywe niedopełnianie względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych (art. 1008 pkt 3 kodeksu cywilnego).

Wskazanie w testamencie przyczyny wydziedziczenia nie zawsze przesądza o skuteczności wydziedziczenia, gdyż podana przyczyna musi rzeczywiście istnieć. Podana przyczyna wydziedziczenia nie może jedynie w sposób formalny wypełniać przesłankę z art. 1008 pt. 3 kodeksu cywilnego. Przepis art. 1008 pkt 3 kodeksu cywilnego, dla skuteczności wydziedziczenia wymaga uporczywości postępowania uprawnionego do zachowku, tj. zachowania długotrwałego, wielokrotnego, a zachowania jednorazowe, czy stany krótkotrwałe nie uzasadniają wydziedziczenia. Ponadto zawsze zachowanie określone w art. 1008 k.c. musi być świadome i spowodowane okolicznościami, które leżą po stronie uprawnionego do zachowku. Przesłankę wydziedziczenia określoną w art. 1008 pkt. 3 kodeksu cywilnego interpretować należy nie tylko jako określone zachowanie się uprawnionego wobec spadkodawcy, ale pod uwagę należy brać także przyczyny naruszenia przez uprawnionego obowiązków wobec spadkodawcy w aspekcie rzeczywistych stosunków rodzinnych istniejących między nimi. Zachowanie prawidłowych relacji rodzinnych wymaga bowiem współdziałania członków tej rodziny. Sankcyjny charakter wydziedziczenia od zachowku wymaga więc ustalenia cechy obiektywnie nieprawidłowego, zawinionego postępowania uprawnionego.

Wydziedziczenie nie może być wykorzystane przez spadkodawcę jako instrument ochrony majątkowej spadkobierców.

Jeśli w rzeczywistości nie istniała w dacie dokonania wydziedziczenia po stronie uprawnionego uporczywość w niedopełnieniu obowiązków rodzinnych, wydziedziczenie jest bezskuteczne.

(Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 3 grudnia 2014 sygn. akt. I ACa 702/14).