• Adwokat
  • Cywilne
  • Firmy
  • Mundury

Przepis art. 81 § 1 kodeksu pracy nie stanowi, że przyczyny nieświadczenia pracy mają być zawinione przez pracodawcę albo mają polegać na jego bezprawnym zachowaniu się. Oznacza to, że ustawodawca chciał w szeroki sposób ukształtować uprawnienie pracownika do wynagrodzenia za gotowość do pracy, przerzucając na pracodawcę ryzyko związane z niemożliwością zapewnienia pracownikowi pracy zgodnie z postanowieniami umowy o pracę (treścią stosunku pracy).

Co do zasady wynagrodzenie przysługuje za pracę wykonaną. Zgodnie z art. 81 § 1 kodeksu pracy pracownikowi za czas niewykonywania pracy, jeżeli był gotów do jej wykonywania, a doznał przeszkód z przyczyn dotyczących pracodawcy, przysługuje wynagrodzenie. Z treści przepisu art. 81 § 1 kodeksu pracy wynikają dwie przesłanki nabycia prawa do wynagrodzenia w przypadku jej faktycznego niewykonywania (tzw. przestoju) - po pierwsze gotowość pracownika do wykonywania pracy, po drugie - doznanie przeszkód z przyczyn dotyczących pracodawcy.

Pracownik pozostaje w obiektywnej gotowości do wykonywania pracy na rzecz pracodawcy, jeśli jest psychofizycznie zdolny do wykonywania takiej pracy, przejawia zamiar jej podjęcia o czym pracodawca wie; pozostaje z pracodawcą w kontakcie umożliwiającym wezwanie go do pracy i oczekuje na dyspozycję pracodawcy co do natychmiastowego podjęcia się wykonywania obowiązków oraz wyraźnie uzewnętrznia zamiar podjęcia pracy. Pracownik jest obowiązany pozostawać w gotowości do wykonywania pracy przez dotyczący go wymiar czasu pracy. Skoro takiej pracy pracownicy nie powierzono, to przysługuje jej wynagrodzenie przewidziane w art. 81 § 1 kodeksu pracy, bo doznała przeszkód w wykonywaniu pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy, choć pracodawcy w tych okolicznościach nie można przypisać winy. Przyczyny przestoju nie mogą leżeć po stronie pracownika. Oznacza to, że ustawodawca chciał w szeroki sposób ukształtować uprawnienie pracownika do wynagrodzenia za gotowość do pracy, przerzucając na pracodawcę ryzyko związane z niemożliwością zapewnienia pracownikowi pracy zgodnie z postanowieniami umowy o pracę (treścią stosunku pracy). Użyte w art. 81 § 1 kodeksu pracy sformułowanie "przeszkody z przyczyn dotyczących pracodawcy" nie może być rozumiane wąsko jako "przyczyny spowodowane przez pracodawcę" czy "przyczyny zawinione przez pracodawcę". Przyczyny przestoju uzasadniające wypłatę pracownikowi wynagrodzenie mogą być następstwem zdarzeń, na które pracodawca nie ma wpływu. Na tym właśnie polega ponoszenie przez pracodawcę ryzyka gospodarczego i osobowego (socjalnego) jako swoista cecha stosunku pracy. Jedynie zaistnienie przeszkód dotyczących wyłącznie pracownika wyklucza wypłatę wynagrodzenia za nieświadczenie pracy.

Pracownikowi przysługuje wynagrodzenie wynikające z jego osobistego zaszeregowania, określonego stawką godzinową lub miesięczną, a jeżeli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagradzania - 60% wynagrodzenia. W każdym przypadku wynagrodzenie to nie może być jednak niższe od wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalanego na podstawie odrębnych przepisów. Obliczając wynagrodzenie należne z tytułu art. 81 kodeksu pracy należy stosować zasady obowiązujące przy ustalaniu wynagrodzenia za urlop. Prawo do tego wynagrodzenia pracownik nabywa tak długo, jak długo trwa przestój, pod warunkiem gotowości do pracy. (Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 kwietnia 2001 r., sygn. akt I PKN 344/00; Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 stycznia 2014 r., sygn. akt I PK 150/13).